SAĞLIK İÇİN TEHLİKELİ MADDE TEMİNİ

Sağlık için tehlikeli madde temini, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun "Kamunun Sağlığına Karşı Suçlar" başlıklı üçüncü bölümünün 194. Maddesinde düzenlenmiş olan bir suç tipidir. 

Sağlık için tehlikeli madde temini

Madde 194- (1) Sağlık için tehlike oluşturabilecek maddeleri çocuklara, akıl hastalarına veya uçucu madde kullananlara veren veya tüketimine sunan kişi, altı aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Madde metnine göre, sağlık için tehlike oluşturabilecek maddelerin çocuklara, akıl hastalarına veya uçucu madde kullananlara verilmesi veya bu maddelerin kanunda sayılan bu kimselerin tüketimine sunulması suç olarak düzenlenmiştir. 

Sağlık için tehlike oluşturabilecek maddelerden anlaşılması gereken, alkol veya tütün gibi maddelerdir. Dikkat edilmesi gereken nokta, uyuşturucu veya uyarıcı maddeler de sağlık için tehlike oluşturur nitelikteki bağımlılık yapıcı maddelerdendir. Ancak uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin ticareti veya bu maddelerin kullanımının kolaylaştırılması, TCK'nun  188 ve 190. Maddelerinde özel olarak düzenlenmiş suç tipidir. 

Sağlık için tehlikeli madde deyiminden anlaşılması gereken, sağlığa zararlı olabilecek türdeki her maddedir. Bu maddelerin çocuklara, akıl hastalarına veya uçucu madde kullananlara verilmesi veya tüketimlerine sunulması bu suçun oluşması için yeterlidir. Bu maddelerin kanunda belirtilen kimselere verilmesi veya tüketimlerine sunulması sonucunda bir zararın ortaya çıkmış veya sağlıklarının bozulmuş olması şartı aranmamaktadır. Bu maddelerin sağlık için tehlike yaratabilecek ölçüde olması, suçun işlenmiş sayılması için yeter koşuldur. Bu maddelerin kullanımının yasal olması da bu suçun işlenmiş sayılmasına engel değildir. 

KORUNAN HUKUKSAL DEĞER

Sağlık için tehlikeli madde temini suçu, kamunun sağlığına karşı suçlar bölümünde düzenlenmiş bir suç tipidir. Kanun koyucunun bu suçla korumaya çalıştığı hukuksal değer, kamunun sağlığıdır.

SUÇUN MADDİ UNSURLARI

Fail

Sağlık için tehlikeli madde temini suçunun faili herkes olabilir. Fail, herhangi bir özellik göstermediğinden bu suç, özgü suçlardan değildir.

Mağdur

Sağlık için tehlikeli madde temini suçunun mağduru ancak kanunda belirlenen kişiler olabilir. Yani çocuklar, akıl hastaları ve uçucu madde kullananlar bu suçun mağdurudurlar. Çocuklar, 18 yaşından küçük, ehliyetleri tam olmayan ve kullandığı maddenin niteliğini ve sağlıklarını olumsuz etkileyecek nitelikte olduğunu bilebilecek ayırt etme gücünden yoksundurlar. 

Keza akıl hastaları tam ehliyetsiz sınıfındadırlar. Bu yönüyle akıl hastalarının ayırt etme gücünden tamamıyla yoksun oldukları söylenebilir. 

Uçucu madde kullananlar ise, genellikle uçucu maddelerin etkisiyle bağımlılığa sahip olmuş kimselerdir. Bu yönüyle, sağlık için zararlı madde temini suçunu işleyen failin, uçucu madde kullanan kimselere bu maddeleri vermesi veya onların tüketimine sunması sonucunda uçucu madde kullanımına sahip kişinin bağımlı olması sebebiyle bu maddeleri geri çevirme gücüne sahip iradeden yoksun olduğu düşünülmekte; bu sebeple irade ve ayırt etme gücüne sahip olmayan kimselere karşı sağlık için tehlike oluşturacak nitelikteki maddeleri bu kimselere temin eden veya bu kimselerin tüketimine sunan kişilerin cezalandırılması gerekmektedir.

Fiil

Sağlık için tehlikeli madde temini suçunda fiil, sağlık için tehlikeli olan maddenin akıl hastası, çocuk veya uçucu madde kullanan bir kimseye verilmesi veya bu kimselerin tüketimine sunulmasıdır. Kanunda bu suça sübut verecek fiiller iki şekilde ve seçimlik hareket biçiminde sayılmıştır. Verme veya tüketimine sunma biçimindeki fiiller ile bu suç işlenebilir. Vermek ile tüketimine sunmak farklı kavramlardır ve ayırtımının iyi yapılması gerekmektedir. Sağlık için tehlikeli maddelerin verilmesi, bu maddelerin kanunda sayılan kişilerde bulundurulmasının sağlanması, bu maddelerin bu kimseler tarafından bir yerden başka yere taşımasının veya naklinin sağlanması yoluyla mümkündür. Ancak sağlık için tehlikeli maddelerin kanunda sayılan bu kimselerin tüketimine sunulması ise direkt bu kimselerin kendi kullanımları için tahsis edilmesi demektir. 

SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA USULÜ

Sağlık için tehlikeli madde temini suçunun takibi şikayete bağlı değildir. Suçun soruşturulması, savcılık tarafından re'sen yapılmaktadır. Savcılık bu suçtan, ihbar veya ihbar yerine geçen şikayet kurumu vasıtasıyla haberdar olabilir. Şikayetten vazgeçme, iddianamenin kabulü ile açılan kamu davasının düşmesi sonucunu doğurmaz. Suçun soruşturma ve kovuşturmasının yapılmasına engel teşkil edebilecek tek durum dava zamanaşımı süresinin geçmiş bulunmasıdır. Sağlık için tehlikeli madde temini suçunda dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. 8 yıl içinde bu suçun soruşturma ve kovuşturmasının yapılmasına başlanılmalı ve soruşturma ve kovuşturulmasına başlanılan suçla ilgili yargısal sürecin 8 yıl içinde sonuçlandırılması gerekmektedir.

GÖREVLİ MAHKEME

Sağlık için tehlikeli madde temini suçunda görevli mahkeme asliye ceza mahkemeleridir. 

UZLAŞMA

Sağlık için tehlikeli madde temini suçu, uzlaşma kapsamında sayılan suç tiplerinden değildir.

SUÇ İÇİN VERİLECEK CEZA

Sağlık için tehlikeli madde temini suçunda verilecek ceza, altı aydan bir yıla kadar hapis cezasıdır. Ancak gerekli koşulların bulunması halinde verilecek hapis cezası adli para cezasına çevrilebilir. Verilecek hapis cezasının ertelenmesi kararı verilebilir. Zira sağlık için tehlikeli madde temini suçu için kanunda öngörülen hapis cezasının üst sınırı iki yılın altındadır. Bu suç için hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının da verilmesi mümkündür.