KAYSERİ ASLİYE HUKUK MAHKEMESİNE
DAVACI :
VEKİLİ : Av. Gizem Gül UZUN
DAVALI : Amasya Valiliği (İl Göç İdaresi Müdürlüğü)
Fethiye, İbni Sina Cad., No:1, 05100, Merkez/ AMASYA
Kayseri Göç İdaresi Genel Müdürlüğü
Hacı Saki Mahallesi Okur Sokak No:1 Kocasinan/Kayseri
KONU : Fazlaya ilişkin haklarımız saklı kalmak kaydıyla 50.000,00 TL maddi tazminat için şimdilik 500,00 TL harca esas değer gösteriyoruz. Manevi tazminat talebimiz ise 50.000,00 TL'dir.
AÇIKLAMALAR :
Müvekkil, Türkiye'ye yasal bir şekilde, kendine ait pasaportu ve vizesi ile giriş yapmıştır. Müvekkil, herhangi bir olaya karışmamış ve suç işlememiştir. Müvekkilin sicili temiz olup, müvekkilin herhangi bir sabıka kaydı bulunmamaktadır. Olay günü, polis müvekkili yolda çevirmiş ve müvekkile pasaportunu sormuştur. Müvekkil, o an yanında pasaportu bulunmadığı için pasaportunu almak üzere eve gidebileceğini belirtmesine rağmen, kanunun tanıdığı kolaylık sağlanmadan müvekkil, polis tarafından hukuka aykırı şekilde alınmıştır. Müvekkilin pasaportu bulunmaktadır. Sadece kısa süreliğine dışarı çıktığı için, o an yanında bulunduramamıştır. Müvekkil, yasaya uygun şekilde Türkiye'ye giriş yapmış, herhangi bir suça karışmamıştır. Müvekkilin, 6458 sayılı kanunun 54. Maddesine aykırı bir durumu olmadığından, alınan idari gözetim kararı haksızdır ve iptal edilmiştir. Ancak bu süreçte müvekkilin maddi ve manevi zararı doğmuştur. Şöyle ki;
Müvekkil, ilgili memurların gerekli denetimi yapmaması neticesinde yaklaşık olarak iki ay boyunca Geri Gönderme Merkezinde tutulmuştur. Geri Gönderme Merkezinde tutulduğu süre zarfı boyunca, barınma koşullarının yeterince uygun olmaması sebebiyle müvekkil, bedensel olarak zarara uğramış ve zatürre hastalığına yakalanmıştır. Öyle ki müvekkilin hastalığı ilerlemiş ve basit tıbbi müdahale ile giderilemeyecek ölçüye ulaşmıştır. Bunun üzerine müvekkil, Kayseri Şehir Hastanesinde yataklı tedaviye alınmıştır. Tedavi süreci boyunca müvekkil, ağızdan beslenememiş, müvekkil serum yardımı ile ilaç ve besin desteğine kavuşmuştur. Müvekkil, bu sebepten çok fazla kilo kaybetmiştir. Öyle ki 1.85 boylarındaki müvekkilin kilosu 30 kilogramlara kadar düşmüştür. Tüm bu süreç müvekkili oldukça yıpratmıştır. Müvekkil, hem bedensel hem de ruhsal olarak fazlasıyla zarar görmüştür.
İdarenin tesis etmiş olduğu haksız idari gözetim kararı sebebi ile müvekkilden uzunca bir süre haber alamayan ailesi, yoğun bir endişe ve korku duymuştur. Müvekkilin ailesi de bu süreçte manevi olarak fazlasıyla yıpranmıştır. Müvekkilin ailesi, müvekkile ulaşabilmek adına yurtdışından Türkiye'ye gelebilmek için harcamalarda bulunmuşlardır. Türkiye'de ise konaklama, beslenme, yol ve tarafımızdan hukuki destek alabilmek için giderlerde bulunmuşlardır.
Kısaca müvekkil, haksız idari gözetim altında tutulmuştur. Kayseri Geri Gönderme Merkezine tarafımızca gidilmiş ve Geri Gönderme Merkezi İdari İşleriyle görüşme yapılmıştır. İdari İşler Birimi dosyayı detaylı şekilde incelediği zaman; "VİZE İHLALİ YOKMUŞ" diyerek müvekkili serbest bırakmıştır. Müvekkil, haksız yere idari gözetim altında tutulmuştur.
İşbu sebeple tarafımızca, Kayseri 1. İdare Mahkemesine başvurularak, yukarıda belirtmiş olduğumuz maddi ve manevi tazminat taleplerimiz ileri sürülerek tam yargı davası açılmıştır. Kayseri 1.İdare Mahkemesinde dava açmadan önce tarafımızca Amasya Valiliği İl Göç İdaresi Müdürlüğüne ve Kayseri Göç İdaresi Genel Müdürlüğüne başvuru yapılmıştır. Ancak, Kayseri 1. İdare Mahkemesi, 2023/1464 E., 2023/1464 K. Sayılı dosyasında, 12/10/2023 tarihinde vermiş olduğu kararında;
"Uyuşmazlık konusu olayda; açılan davanın, davacı hakkında 6458 sayılı kanun uyarınca sınırdışı edilmek üzere verilen idari gözetim kararı nedeniyle uğranılan maddi ve manevi zararın tazmini istemine yönelik olduğu, istemin 5271 sayılı kanun kapsamında bulunmadığı, 6458 sayılı kanunda da idari gözetim kararına karşı sulh ceza hakimine başvurulacağı düzenlenmiş olup; aynı işlemden kaynaklanan manevi tazminat istemli davalara da adli yargı yerinde bakılacağı, ancak Mahkememizin adli yargı içerisinde hangi yargı mercinin bu davalara bakmakla görevli olduğu hususunda karar verme yetkisi bulunmadığı gözetildiğinde, bu belirlemenin ilgili yargı kolunun kendi içerisinde yapılması gerektiği sonucuna varıldığından, bakılmakta olan işbu davanın görev yönünden reddi gerektiği sonuç ve kanaatine varılmıştır. Nitekim; Uyuşmazlık Mahkemesinin 19/06/2023 tarih ve E.2023/176, K.2023/482 ile 30/05/2022 tarih ve E.2022/225, K.2022/296 sayılı kararları da bu yöndedir."
Diyerek, manevi tazminat istemli davalara adli yargı yerinde bakılacağını belirtmiştir. Söz konusu kararda kendisine atıfta bulunulan Uyuşmazlık Mahkemesi kararı aşağıda belirtilmiştir.
T.C.
UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ
ESAS NO : 2023/176
KARAR NO : 2023/482
KARAR TR : 19/06/2023
ÖZET: 6458 sayılı Kanun uyarınca hakkında yürütülen soruşturma nedeniyle idari gözetim altına alınması kapsamındaki işlemler sırasında uğranılan maddi ve manevi zararın tazmini istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.
K A R A R
Davacı : Osama Ali Abdelraheem Younis SALEEM
Vekili : Av. Mustafa KOCAMANBAŞ
Davalılar : 1- Çanakkele Valiliği ( İdari Yargı )
2- Maliye Hazinesi ( Adli Yargı )
I. DAVA KONUSU OLAY
1. Davacı vekili, davacının Mısır ülkesi vatandaşı olduğunu ve Bilecik ilinde yabancı öğrenci statüsünde eğitim gördüğünü, Bilecik ve Çanakkale Valiliklerince alınan idari gözetim kararı kapsamında yedi ay boyunca haksız şekilde geri gönderme merkezinde idari gözetim altında tutulduğunu, Çanakkale 2. Sulh Ceza Hakimliğinin D.İş.2021/2417 sayılı kararı ile idari gözetim kararının sona erdirildiğini, davacının bu süre boyunca çalışamadığını ve geçimi için gereken iaşeyi temin edemediğini, sürekli sınır dışı edilme endişesi yaşadığını iddia ederek, haksız idari gözetim kararı nedeniyle davacının maddi ve manevi zarara uğradığından bahisle maddi ve manevi tazminat ödenmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.
II. UYUŞMAZLIĞA İLİŞKİN BAŞVURU SÜRECİ
A. Adli Yargıda
2. Küçükçekmece 6. Ağır Ceza Mahkemesi 17/10/2022 tarih ve E.2022/90, K.2022/6 sayılı kararı ile, davaya konu idari gözetim kararının idari işlem niteliğinde olduğu ve bu yöndeki hukuka aykırılıklara karşı açılan davanın görüm ve çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, verilen karar itiraz edilmeden 01/11/2022 tarihinde kesinleşmiştir.
3. Davacı vekili, bu kez aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.
B. İdari Yargıda
4. Çanakkale 1. İdare Mahkemesi 15/02/2023 tarih ve E.2023/87740 sayılı ara kararı ile, uyuşmazlığın 6458 sayılı Kanun’un 57. maddesinde düzenlenen idari gözetim altına alınma işleminden kaynaklandığı ve aynı madde uyarınca idari gözetim kararlarının sulh ceza hakimince çözümlenmesinin gerektiği, hukuka uygunluk denetimi idari yargıya ait olmayan işlemin, hukuka aykırılığından kaynaklı tazminat isteminin idare mahkemelerince değerlendirilmesinin mümkün olmadığını belirterek, davanın görüm ve çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 19. maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirtilmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine başvurulmasına ve davanın incelenmesinin Uyuşmazlık Mahkemesince karar verilinceye kadar ertelenmesine karar vermiştir.
III. İLGİLİ HUKUK
5. 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun “Amaç” başlığı altında düzenlenen 1. maddesi şöyledir:
“Bu Kanunun amacı; yabancıların Türkiye’ye girişleri, Türkiye’de kalışları ve Türkiye’den çıkışları ile Türkiye’den koruma talep eden yabancılara sağlanacak korumanın kapsamına ve uygulanmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.”;
6. “Kapsam” başlıklı 2. maddesi şöyledir:
“(1) Bu Kanun, yabancılarla ilgili iş ve işlemleri; sınırlarda, sınır kapılarında ya da Türkiye içinde yabancıların münferit koruma talepleri üzerine sağlanacak uluslararası korumayı, ayrılmaya zorlandıkları ülkeye geri dönemeyen ve kitlesel olarak Türkiye’ye gelen yabancılara acil olarak sağlanacak geçici korumayı kapsar.
(2) Bu Kanunun uygulanmasında, Türkiye’nin taraf olduğu milletlerarası anlaşmalar ile özel kanunlardaki hükümler saklıdır.”
7. "İnsani ikamet izni" başlıklı 46. maddesi şöyledir:
" (1) Aşağıda belirtilen hâllerde, diğer ikamet izinlerinin verilmesindeki şartlar aranmadan, Bakanlıkça belirlenen sürelerle sınırlı olmak kaydıyla ve Genel Müdürlüğün onayı alınarak valiliklerce insani ikamet izni verilebilir ve bu izinler uzatılabilir:
a) Çocuğun yüksek yararı söz konusu olduğunda
b) Haklarında sınır dışı etme veya Türkiye’ye giriş yasağı kararı alındığı hâlde, yabancıların Türkiye’den çıkışları yaptırılamadığında ya da Türkiye’den ayrılmaları makul veya mümkün görülmediğinde
c) 55 inci madde uyarınca yabancı hakkında sınır dışı etme kararı alınmadığında
ç) 53 üncü, 72 nci ve 77 nci maddelere göre yapılan işlemlere karşı yargı yoluna başvurulduğunda
d) Başvuru sahibinin ilk iltica ülkesi veya güvenli üçüncü ülkeye geri gönderilmesi işlemlerinin devamı süresince
e) Acil nedenlerden dolayı veya ülke menfaatlerinin korunması ile kamu düzeni ve kamu güvenliği açısından Türkiye’ye girişine ve Türkiye’de kalmasına izin verilmesi gereken yabancıların, ikamet izni verilmesine engel teşkil eden durumları sebebiyle diğer ikamet izinlerinden birini alma imkânı bulunmadığında
f) Olağanüstü durumlarda
(2) İnsani ikamet izni alan yabancılar, iznin veriliş tarihinden itibaren en geç yirmi iş günü içinde adres kayıt sistemine kayıt yaptırmak zorundadır."
8. “Sınır dışı etme” başlıklı 52. maddesi şöyledir:
“Yabancılar, sınır dışı etme kararıyla, menşe ülkesine veya transit gideceği ülkeye ya da üçüncü bir ülkeye sınır dışı edilebilir.”;
9. “Sınır dışı etme kararı” başlıklı 53. maddesi şöyledir:
“ (1) Sınır dışı etme kararı, Genel Müdürlüğün talimatı üzerine veya resen valiliklerce alınır.
(2) Karar, gerekçeleriyle birlikte hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancıya veya yasal temsilcisine ya da avukatına tebliğ edilir. Hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancı, bir avukat tarafından temsil edilmiyorsa kendisi veya yasal temsilcisi, kararın sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkında bilgilendirilir.
(3) Yabancı veya yasal temsilcisi ya da avukatı, sınır dışı etme kararına karşı, kararın tebliğinden itibaren yedi gün içinde idare mahkemesine başvurabilir. Mahkemeye başvuran kişi, sınır dışı etme kararını veren makama da başvurusunu bildirir. Mahkemeye yapılan başvurular on beş gün içinde sonuçlandırılır. Mahkemenin bu konuda vermiş olduğu karar kesindir. Yabancının rızası saklı kalmak kaydıyla, dava açma süresi içinde veya yargı yoluna başvurulması hâlinde yargılama sonuçlanıncaya kadar yabancı sınır dışı edilmez.”;
10. “Sınır dışı etme kararı alınacaklar” başlıklı 54. maddesi şöyledir:
“(1) Aşağıda sayılan yabancılar hakkında sınır dışı etme kararı alınır:
a) 5237 sayılı Kanunun 59 uncu maddesi kapsamında sınır dışı edilmesi gerektiği değerlendirilenler
b) Terör örgütü yöneticisi, üyesi, destekleyicisi veya çıkar amaçlı suç örgütü yöneticisi, üyesi veya destekleyicisi olanlar
c) Türkiye’ye giriş, vize ve ikamet izinleri için yapılan işlemlerde gerçek dışı bilgi ve sahte belge kullananlar
ç) Türkiye’de bulunduğu süre zarfında geçimini meşru olmayan yollardan sağlayanlar
d) Kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar
e) Vize veya vize muafiyeti süresini on günden fazla aşanlar veya vizesi iptal edilenler
f) İkamet izinleri iptal edilenler
g) İkamet izni bulunup da süresinin sona ermesinden itibaren kabul edilebilir gerekçesi olmadan ikamet izni süresini on günden fazla ihlal edenler
ğ) Çalışma izni olmadan çalıştığı tespit edilenler
h) Türkiye’ye yasal giriş veya Türkiye’den yasal çıkış hükümlerini ihlal edenler ya da bu hükümleri ihlale teşebbüs edenler
ı) Hakkında Türkiye’ye giriş yasağı bulunmasına rağmen Türkiye’ye geldiği tespit edilenler
i) Uluslararası koruma başvurusu reddedilen, uluslararası korumadan hariçte tutulan, başvurusu kabul edilemez olarak değerlendirilen, başvurusunu geri çeken, başvurusu geri çekilmiş sayılan, uluslararası koruma statüleri sona eren veya iptal edilenlerden haklarında verilen son karardan sonra bu Kanunun diğer hükümlerine göre Türkiye’de kalma hakkı bulunmayanlar
j) İkamet izni uzatma başvuruları reddedilenlerden, on gün içinde Türkiye’den çıkış yapmayanlar
k) (Ek: 3/10/2016-KHK-676/36 md. ; Aynen kabul: 1/2/2018-7070/31 md.) Uluslararası kurum ve kuruluşlar tarafından tanımlanan terör örgütleriyle ilişkili olduğu değerlendirilenler.
(2) (Değişik: 3/10/2016-KHK-676/36 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7070/31 md.) Bu maddenin birinci fıkrasının (b), (d) ve (k) bentleri kapsamında oldukları değerlendirilen uluslararası koruma başvuru sahibi veya uluslararası koruma statüsü sahibi kişiler hakkında uluslararası koruma işlemlerinin her aşamasında sınır dışı etme kararı alınabilir.”;
11. “Sınır dışı etmek üzere idari gözetim ve süresi” başlıklı 57. maddesi şöyledir:
“(1) 54 üncü madde kapsamındaki yabancılar, kolluk tarafından yakalanmaları hâlinde, haklarında karar verilmek üzere derhâl valiliğe bildirilir. Bu kişilerden, sınır dışı etme kararı alınması gerektiği değerlendirilenler hakkında, sınır dışı etme kararı valilik tarafından alınır. Değerlendirme ve karar süresi kırk sekiz saati geçemez.
(2) (Değişik:6/12/2019-7196/77 md.) Hakkında sınır dışı etme kararı alınanlardan; kaçma ve kaybolma riski bulunan, Türkiye’ye giriş veya çıkış kurallarını ihlal eden, sahte ya da asılsız belge kullanan, kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın Türkiye’den çıkmaları için tanınan sürede çıkmayan, kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar hakkında valilik tarafından idari gözetim kararı alınır ya da 57/A maddesi uyarınca idari gözetime alternatif yükümlülükler getirilir. Hakkında idari gözetim kararı alınan yabancılar, yakalamayı yapan kolluk birimince geri gönderme merkezlerine kırk sekiz saat içinde götürülür.
(3) Geri gönderme merkezlerindeki idari gözetim süresi altı ayı geçemez. Ancak bu süre, sınır dışı etme işlemlerinin yabancının iş birliği yapmaması veya ülkesiyle ilgili doğru bilgi ya da belgeleri vermemesi nedeniyle tamamlanamaması hâlinde, en fazla altı ay daha uzatılabilir.
(4) (Değişik:6/12/2019-7196/77 md.) İdari gözetimin devamında zaruret olup olmadığı, valilik tarafından her ay düzenli olarak değerlendirilir. Gerek görüldüğünde, otuz günlük süre beklenmez. İdari gözetimin devamında zaruret görülmeyen yabancılar için idari gözetim derhâl sonlandırılır. Bu yabancılara, 57/A maddesi uyarınca idari gözetime alternatif yükümlülükler getirilir.
(5) İdari gözetim kararı, idari gözetim süresinin uzatılması ve her ay düzenli olarak yapılan değerlendirmelerin sonuçları, gerekçesiyle birlikte yabancıya veya yasal temsilcisine ya da avukatına tebliğ edilir. Aynı zamanda, idari gözetim altına alınan kişi bir avukat tarafından temsil edilmiyorsa, kendisi veya yasal temsilcisi kararın sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkında bilgilendirilir.
(6) İdari gözetim altına alınan kişi veya yasal temsilcisi ya da avukatı, idari gözetim kararına karşı sulh ceza hâkimine başvurabilir. Başvuru idari gözetimi durdurmaz. Dilekçenin idareye verilmesi hâlinde, dilekçe yetkili sulh ceza hâkimine derhâl ulaştırılır. Sulh ceza hâkimi incelemeyi beş gün içinde sonuçlandırır. Sulh ceza hâkiminin kararı kesindir. İdari gözetim altına alınan kişi veya yasal temsilcisi ya da avukatı, idari gözetim şartlarının ortadan kalktığı veya değiştiği iddiasıyla yeniden sulh ceza hâkimine başvurabilir.
(7) İdari gözetim işlemine karşı yargı yoluna başvuranlardan, avukatlık ücretlerini karşılama imkânı bulunmayanlara, talepleri hâlinde 19/3/1969 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık Kanunu hükümlerine göre avukatlık hizmeti sağlanır.
(8) (Ek:6/12/2019-7196/77 md.) İdari gözetim altına alınan yabancıların uyruklarının tespit edilmesi amacıyla elektronik ve iletişim cihazları incelenebilir. İnceleme sonucunda elde edilen veriler bu amaç dışında kullanılmaz.”;
12. “İdari gözetime alternatif yükümlülükler” başlıklı 57/A. maddesi şöyledir:
“(Ek:6/12/2019-7196/78 md.) (1) 57 nci maddenin ikinci fıkrasında sayılan yabancılara ya da idari gözetimi sonlandırılan yabancılara aşağıdaki idari gözetime alternatif yükümlülükler getirilebilir:
a) Belirli adreste ikamet etme
b) Bildirimde bulunma
c) Aile temelli geri dönüş
ç) Geri dönüş danışmanlığı
d) Kamu yararına hizmetlerde gönüllülük esasıyla görev alma
e) Teminat
f) Elektronik izleme
(2) Yabancıya birinci fıkradaki yükümlülüklerden bir ya da birkaçının getirilmesi durumunda, bu süre yirmi dört ayı geçemez.
(3) 57nci maddenin ikinci fıkrası kapsamında olup da idari gözetim altına alınmayan yabancılara bu maddenin birinci fıkrasında sayılan yükümlülüklerden birinin ya da birkaçının getirilmesi zorunludur.
(4) İdari gözetime alternatif yükümlülüklere tabi tutulduğu, yabancıya veya yasal temsilcisine ya da avukatına gerekçeleri ile birlikte tebliğ edilir. Hakkında idari gözetime alternatif yükümlülükler getirilen yabancı, bir avukat tarafından temsil edilmiyorsa kendisi veya yasal temsilcisi, kararın sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkında bilgilendirilir.
(5) Elektronik izleme yükümlülüğüne tabi tutulan yabancı veya yasal temsilcisi ya da avukatı bu karara karşı sulh ceza hâkimine başvurabilir. Başvuru yabancının tabi tutulduğu idari yükümlülüğü durdurmaz. Sulh ceza hâkimi incelemeyi beş gün içinde sonuçlandırır. Sulh ceza hâkiminin kararı kesindir.
(6) İdari gözetime alternatif yükümlülüklere uymayan yabancılar idari gözetim altına alınabilir.
(7) Yabancıya teminat yükümlülüğü getirilmesi ve yabancının teminat süresi içerisinde mücbir sebepler ve mahkeme sürecinin sona ermemesi halleri saklı kalmak kaydıyla Türkiye’den çıkmaması durumunda teminat Hazineye irat kaydedilir.
(8) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça düzenlenir.”;
13. “Geri gönderme merkezleri” başlıklı 58. maddesi şöyledir:
“ (1) İdari gözetime alınan yabancılar, geri gönderme merkezlerinde tutulurlar.
(2) Geri gönderme merkezleri Bakanlık tarafından işletilir. Bakanlık, kamu kurum ve kuruluşları, Türkiye Kızılay Derneği veya kamu yararına çalışan derneklerden göç alanında bulunanlarla protokol yaparak bu merkezleri işlettirebilir.
(3) Geri gönderme merkezlerinin kurulması, yönetimi, işletilmesi, devri, denetimi ve sınır dışı edilmek amacıyla idari gözetimde bulunan yabancıların geri gönderme merkezlerine nakil işlemleriyle ilgili usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.”
IV. İNCELEME VE GEREKÇE
A. İlk İnceleme
14. Uyuşmazlık Mahkemesinin Muammer TOPAL’ın Başkanlığında, Üyeler Nilgün TAŞ, Doğan AĞIRMAN, Eyüp SARICALAR, Ahmet ARSLAN, Mahmut BALLI ve Ali ÖZGÜR'ün katılımlarıyla yapılan 19/06/2023 tarihli toplantısında; 2247 sayılı Kanun'un 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre, İdare Mahkemesince, anılan Kanun'un 19. maddesine göre başvuruda bulunulmuş olduğu, Mahkemece idari yargı dosyasının ekinde adli yargı dosya sureti ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesine gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.
B. Esasın İncelenmesi
15. Raportör-Hâkim Murat UÇUR'un davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan, ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Halil İbrahim ÇİFTÇİ ile Danıştay Savcısı Yakup BAL’ın adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra; gereği görüşülüp düşünüldü:
16. Dava, davacı hakkında 6458 sayılı Kanun uyarınca alınan idari gözetim kararı kapsamında geri gönderme merkezinde idari gözetim altında tutulmuş olması nedeniyle maddi ve manevi zarara uğranıldığı gerekçesiyle tazminat ödenmesi istemiyle açılmıştır.
17. Dosyanın incelenmesinden, Bilecik Üniversitesinde yabancı öğrenci statüsünde eğitim ve öğrenim görmekteyken gözaltına alınan ve hakkında yürütülen soruşturma sonuçlanıncaya kadar idari gözetim altında tutulmasına karar verilen davacı tarafından, Çanakkale 2. Sulh Ceza Hakimliğinin D.İş.2021/2417 sayılı kararı ile idari gözetim kararının sona erdirilmesine karar verildiği, geri gönderme merkezinde haklı sebep olmaksızın özgürlüğünden yoksun bırakıldığı, davacının bu süre boyunca çalışamadığı ve geçimi için gereken iaşeyi temin edemediği, sürekli sınır dışı edilme endişesi yaşadığından bahisle uğradığı maddi ve manevi zararların tazmini istemiyle uyuşmazlık konusu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
18. Olayda, açılan davanın, davacı hakkında 6458 sayılı Kanun uyarınca idari gözetim altına alınması sürecinde uğranılan maddi ve manevi zararların tazmini istemine yönelik olduğu, istemin 5271 sayılı Kanun kapsamında bulunmadığı, 6458 sayılı Kanunda da idari gözetim kararına karşı sulh ceza hakimine başvurulacağı düzenlenmiş olup, aynı işlemden kaynaklanan maddi ve manevi tazminat istemli davalara da adli yargı yerinde bakılacağı, ancak, Mahkememizin adli yargı içerisinde hangi yargı merciinin bu davalara bakmakla görevli olduğu hususunda karar verme yetkisi bulunmadığı gözetildiğinde, bu belirlemenin ilgili yargı kolunun kendi içerisinde yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır.
19. Yukarıda belirtilen hususlar gözönünde bulundurularak, Çanakkale 1. İdare Mahkemesince yapılan başvurunun kabulü ile, Küçükçekmece 6. Ağır Ceza Mahkemesinin 17/10/2022 tarih ve E.2022/90, K.2022/6 sayılı görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.
V. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle;
A. Davanın çözümünde ADLİ YARGININ GÖREVLİ OLDUĞUNA,
B. Çanakkale 1. İdare Mahkemesince yapılan BAŞVURUNUN KABULÜ ile Küçükçekmece 6. Ağır Ceza Mahkemesinin 17/10/2022 tarih ve E.2022/90, K.2022/6 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA,
19/06/2023 tarihinde, OY BİRLİĞİYLE KESİN OLARAK karar verildi.
Kayseri 1. İdare Mahkemesinin 2023/1464 E. Ve 2023/1464 K. Sayılı dosyasında 12/10/2023 tarihli, idari gözetim kararlarından dolayı oluşan maddi ve manevi tazminat taleplerini görmek konusunda görevli mahkemelerin adli yargı alanı içinde bulunduğundan dolayı verilen görevsizlik kararı sebebiyle ve kararda kendisine atıfta bulunulan, Uyuşmazlık Mahkemesinin 19/06/2023 tarih, 2023/176 E. Ve 2023/482 K. Sayılı dosyası ile, kararda kendisine atıfta bulunulan Uyuşmazlık Mahkemesinin 30/05/2022 tarih ve 2022/225 E. Ve 2022/296 K. Sayılı dosyası sebebiyle;
Müvekkil hakkında, ismi yukarıda belirtili olan davalı idare tarafından alınan haksız ve hukuka aykırı idari gözetim kararı neticesinde müvekkilin; Kayseri Geri Gönderme Merkezinde tutulduğu ve akabinde zatürre hastalığı sebebiyle yatılı şekilde Kayseri Şehir Hastanesinde tedavi gördüğü süre zarfı boyunca uğramış olduğu maddi ve manevi zararların tazmininin gerekliliği sebebiyle tarafımızca Sayın Mahkemenize başvuru zorunluluğumuz hasıl olmuş olup;
İdarenin müvekkili haksız idari gözetimde tutması sebebiyle müvekkilin maddi menfaatlerinde oluşan eksilme ve zararlar ile müvekkilin söz konusu haksız idari gözetimde tutulması sebebiyle yaşamış olduğu elem, keder ve ızdırabın bir nebze olsun giderilebilmesi amacıyla müvekkil lehine, FAZLAYA İLİŞKİN HAKLARIMIZ SAKLI KALMAK KAYDIYLA 50.000,00 TL maddi tazminat için şimdilik 500,00TL harca esas değer gösteriyoruz. 50.000,00 TL manevi tazminat talebimiz bulunmaktadır. Maddi ve manevi tazminat taleplerimizin kabulünü Sayın Mahkemenizden saygılarımızla vekaleten arz ve talep ederiz. 09/11/2023
DAVACI VEKİLİ
Av. Gizem Gül UZUN
ADLİ YARDIM TALEBİMİZİN KABULÜ HAKKINDA;
Hukuk Muhakemeleri Kanunu 334. maddesine göre, geçimini önemli ölçüde zor duruma düşürmeksizin, gereken yargılama veya takip giderlerini kısmen veya tamamen ödeme gücünden yoksun olan kimseler, iddia ve savunmalarında, geçici hukuki korunma taleplerinde ve icra takibinde, taleplerinin açıkça dayanaktan yoksun olmaması kaydıyla adli yardımdan yararlanabilirler.
Müvekkilimizin herhangi bir işi olmadığından geliri de yoktur.
Müvekkilin üzerine kayıtlı mal varlığı yoktur. Müvekkilin ne evi ne arabası bulunmaktadır. Müvekkilin üzerine kayıtlı gayrimenkul veyahut taşınır yoktur.
Dolayısıyla davacı, yargılama harç ve giderlerini karşılayabilecek durumda değildir. Dosyada mevcut bulunan mali ve ekonomik durum araştırmaları da müvekkilin durumunun iyi olmadığını, yargılama giderlerini ödeme gücünden yoksun olduğunu göstermektedir.
Müvekkilin özel durumu gözetilerek Sayın Mahkemenizden adli yardım talebimizin kabulünü talep ederiz.
