İHALENİN FESHİ DAVASI
İhalenin feshi davası, ihale sürecinde yapılan bir ihale kararının yargı mercileri tarafından geçersiz kılınması veya iptal edilmesi için açılan hukuki bir davadır. Bu dava, ihaleyi düzenleyen kamu kurumları veya özel sektör kuruluşları tarafından yapılan bir ihale sonrasında, ihaleye katılan veya katılmak isteyen kişiler veya firmalar tarafından başlatılabilir.
İhalenin feshi davası, genellikle aşağıdaki gibi durumlarda açılabilir:
Usulsüzlük ve yolsuzluk iddiaları: İhale sürecinde usulsüzlüklerin veya yolsuzlukların yapıldığına dair ciddi iddialar varsa, ihaleyi kaybeden veya ihaleye katılmak isteyen diğer taraflar, ihale sürecinin geçerliliğinin sorgulanması için fesih davası açabilirler.
Haksız rekabet iddiaları: İhale sürecinde haksız rekabetin yapıldığına dair ciddi şüpheler varsa, bu durum da ihaleyi kaybeden veya ihaleye katılmak isteyen diğer taraflar tarafından dava konusu yapılarak ihale sürecinin geçersiz kılınması talep edilebilir.
İhale şartlarının ihlali: İhale şartlarının doğru bir şekilde uygulanmadığına veya ihale sürecinin hukuka uygun olmadığına dair kanıtlar varsa, bu durum da ihale kararının feshi davası için temel oluşturabilir.
Hatalı değerlendirme: İhale sonucunda tekliflerin hatalı bir şekilde değerlendirildiği veya değerlendirme kriterlerinin doğru bir şekilde uygulanmadığına dair somut kanıtlar mevcutsa, bu durum da ihale kararının iptali için dava açma gerekçesi olabilir.
İhalenin feshi davası, ihale sürecine taraf olan tarafların haklarını korumak, haksız uygulamalara karşı mücadele etmek ve adaletin sağlanması için önemli bir hukuki mekanizmadır. Bu tür davalarda delillerin ve kanıtların önemi büyüktür ve tarafların iyi bir hukuki danışmanlık alması ve dava sürecini doğru bir şekilde yönetmeleri önemlidir.
İHALENİN FESHİ NEDENLERİ NELERDİR?
İhalenin feshi, ihale sürecinde veya ihale sonucunda ortaya çıkan belirli nedenlerle gerçekleşebilir. İhalenin feshi nedenleri şunlar olabilir:
Yasal veya usulsüzlükler: İhale sürecinde yasalara veya ilgili mevzuata aykırı işlemler yapıldığı tespit edilirse, ihale feshedilebilir. Örneğin, ihale dokümanlarının düzenlenmesinde hatalar, şartnameye uymayan işlemler veya eksik belgeler ihale sürecini yasal açıdan geçersiz kılabilir.
Haksız rekabet: İhale sürecinde diğer katılımcılara karşı haksız rekabet veya dürüst olmayan işlemler yapıldığı tespit edilirse, ihale feshedilebilir. Örneğin, teklif veren taraflar arasında fiyatları etkilemeye yönelik anlaşmaların yapıldığı tespit edilirse, ihale iptal edilebilir.
Geçersiz teklifler: İhale sürecinde sunulan tekliflerin yasal ve şartnameye uygun olmadığı tespit edilirse, ihale feshedilebilir. Örneğin, teklif veren firmanın ihale dokümanlarına uygun olmayan bir teklif verdiği veya teklif güvencesini sağlamadığı durumlarda ihale geçersiz sayılabilir.
Yetkisiz işlem: İhale sürecinin düzenlenmesi veya sonuçlandırılması sırasında yetkisiz kişilerin veya kurumların işlem yapması durumunda ihale feshedilebilir.
İhale sürecine müdahale: İhale sürecine dışarıdan müdahale veya baskılar olduğu tespit edilirse, ihale feshedilebilir.
Tekliflerin uygun olmaması: İhale sürecinde sunulan tekliflerin bütçe veya tahmin edilen maliyetlerle uygun olmadığı durumlarda ihale feshedilebilir.
İhale sürecinin şeffaflığının bozulması: İhale sürecinin şeffaf ve adil bir şekilde yürütülmediği tespit edilirse, ihale feshedilebilir.
İhale sürecine taraf olan kurumlar ve katılımcılar, ihale sürecinde oluşabilecek bu tür nedenlere karşı dikkatli olmalı ve yasalara uygun bir şekilde işlem yapmalıdır. Aksi takdirde, ihale sonucunda fesih davaları açılabilir ve ihale kararı geçersiz kılınabilir.
İHALENİN FESHİ DAVASININ TARAFLARI KİMLERDİR?
İhalenin feshi davasının tarafları, ihale sürecine veya ihale sonucuna ilişkin anlaşmazlık veya uyuşmazlık yaşayan kişiler veya kurumlar olabilir. Bu taraflar genellikle şunlardır:
İhaleyi Düzenleyen Kurum/Kuruluş: İhale sürecini başlatan, şartnameleri hazırlayan, ilan eden ve teklifleri değerlendiren kamu kurumu veya özel sektör kuruluşu, davada taraf olabilir. İhaleyi düzenleyen kurum, ihale sürecine ilişkin kararlarını ve işlemlerini savunacak taraftır.
İhale Katılımcıları: İhaleye teklif veren veya vermeyi düşünen firmalar veya kişiler de davada taraf olabilir. İhale süreciyle ilgili anlaşmazlık yaşayan taraflar, ihale katılımcıları arasında yer alır.
İhale Şikayetçileri: İhale sürecine katılmak isteyen ancak bazı nedenlerle ihaleye katılamayan veya ihale şartlarına itiraz eden kişiler veya kurumlar, ihale şikayetçileri olarak davada taraf olabilir.
Yetkili İdari veya Yargı Mercileri: İhale sürecine ilişkin kararları verme yetkisine sahip olan idari veya yargı mercileri de davada taraf olabilir. Özellikle ihaleyi düzenleyen kamu kurumlarına karşı açılan fesih davalarında yargı mercileri de davaya taraf olarak yer alabilir.
İhalenin feshi davasında taraflar, savunmalarını sunarak mahkeme veya ilgili idari merci önünde haklarını ve iddialarını savunurlar. Bu davada tarafların, ihale süreci, teklifler, ihale şartları ve yapılan işlemlerle ilgili belgeler ve deliller sunmaları önemlidir. İhale sürecine ilişkin karmaşık hukuki ve teknik konularda uzman bir avukatın danışmanlığı, tarafların haklarını en iyi şekilde korumalarına yardımcı olabilir.
İHALE BEDELİNİN YATIRILMAMASI
İhale bedelinin yatırılamaması, ihale süreci sonunda ihaleyi kazanan tarafın sözleşme gereği belirlenen bedeli ödeme veya teminat yatırma yükümlülüğünü yerine getirememesi durumudur. Bu durum, ihaleyi kazanan tarafın yükümlülüklerini yerine getirmediği anlamına gelir ve ihale sürecinin başarısızlıkla sonuçlandığı anlamına gelebilir.
İhale bedelinin yatırılamaması, farklı nedenlere dayanabilir:
Finansal Zorluklar: İhaleyi kazanan tarafın, belirlenen bedeli yatırmak için yeterli mali kaynağa sahip olmaması durumunda ihale bedeli yatırılamayabilir. Şirketin mali durumu, ihale bedelini ödeyebilme kabiliyetini etkileyebilir.
Ödeme Güçlüğü: İhale bedelinin tamamını veya bir kısmını ödemek için ödeme güçlüğü çekilebilir. Finansal sıkıntılar, ödemelerin gecikmesine veya eksik yapılmasına neden olabilir.
Sözleşme Koşullarının İhlali: İhale süreci sonunda yapılan sözleşme şartlarına uymamanın sonucunda ihale bedeli yatırılamayabilir. Örneğin, sözleşmede belirtilen ödeme süresi ve yöntemlerine uyulmaması durumunda ödeme yapılamayabilir.
İdari ve Hukuki Engeller: Bazı durumlarda, ihaleyi kazanan tarafın belirli idari veya hukuki engellerle karşılaşması nedeniyle ihale bedelini yatıramayabilir.
İhale bedelinin yatırılamaması durumunda, ihaleyi düzenleyen kamu kurumu veya ihale şartnamesine göre belirlenen yaptırımlar devreye girebilir. Bu yaptırımlar, örneğin teminatın bloke edilmesi, teminatın irat kaydedilmesi, sözleşmenin feshedilmesi veya ihaleyi ikinci en uygun teklifi veren firmaya verilmesi gibi çeşitli şekillerde olabilir.
İhale sürecinde ihale bedelinin yatırılamaması ciddi sonuçlar doğurabileceği için ihaleye katılan tarafların ihale şartlarını ve ödeme koşullarını dikkatlice incelemesi ve ihaleyi kazandıklarında yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirmeye özen göstermeleri önemlidir. Aksi takdirde, yasal yaptırımlar ve sözleşme ihlalleri ile karşılaşabilirler.
İhalenin feshi talepli şikayet yoluna başvurulmuş olsa dahi satış bedeli derhal veya İİK madde 130’da belirtildiği üzere icra memuru tarafından alıcıya 10 günü geçmemek kaydıyla verilen mühlet içerisinde ödenmelidir. İhaleye ilişkin ödeme, alıcı tarafından gerçekleştirilmez ise icra müdürü tarafından İİK madde 133’e göre ihale alıcısından sonra en yüksek peyi süren ikinci kişiye teklifte bulunabilmesi ve taşınmazı 7 gün süreyle artırmaya çıkarabilmesi için süre vermesi, sürenin geçmesi sonrasında ihale kararını kaldırmış olması gerekir.
Ancak belirtilen nedenlerle ihale bedeli ödenmemesi nedeniyle ihalenin kaldırılmasına karar verilir ise içtihatlara göre davanın konusuz kalmış olması yönünde bir karar verilemeyecektir.
İhalenin Feshi Davası Açma Süresi Kaç Gündür? (Ne Zaman Başlar?)
İhalenin feshi dava süresi, ihale tarihinden itibaren 7 günlük süre içerisinde şikayet yoluna başvurma hakkı bulunmaktadır. Söz konusu genel kuralın istisnası ise; ihalenin feshi niye gerçekleştiyse öğrenilmesidir. Sebebinin öğrenilmesinden itibaren 7 gün içerisinde şikayet yoluyla ihalenin feshi talep edilebilir; ancak her halde 1 yıl içerisinde ihale feshi isteminde bulunulmaz ise şikayet hakkı düşecektir.
Davanın Kesinleşmesi
Şikayet, ihale tarihinden itibaren 7 gün olup bu süre içerisinde talep edilmez ise ihale kesinleşmiş olacaktır.
Feshe dair verilen karar, her iki tarafa tebliğ edildikten itibaren 10 gün içerisinde itiraz edilmez ise karar kesinleşmiş olacaktır.
Dava Düşer Mi?
Davacının duruşmaya gelmemesi halinde, mahkeme tarafından düşme yönünde karar verilecektir. Ancak İcra İflas Kanunu’nda düzenlenen bu davada, taraflar duruşmaya gelmediği takdirde mahkeme icap eden kararı verecektir.
Görevli ve Yetkili Mahkeme
İhale feshi davasında görevli mahkeme icra mahkemesidir; ancak ortaklığın giderilmesi (izale-i şuyu) yoluyla taşınmazın açık artırmayla satış yapılması halinde görevli mahkeme sulh hukuk mahkemesi olacaktır.
Yer yönünden yetkili mahkeme ise açık arttırmayı yapan icra dairesinin bulunduğu yerdir.
Yapılan şikayet, görevsiz veya yetkisiz mahkemede yapılır ise icra mahkemesi veya mahkeme, evrak üzerinde inceleme yaparak başvuru tarihinden itibaren en geç 10 gün içinde görevsizlik veya yetkisizlik kararı verecektir. Kararlar kesindir. (İİK madde 134/4)
Feragat
İhale feshi davasından feragat edilmesi halinde, ihalenin feshi talebinin reddi yönünde verilen kararda şikayetçiye %10 oranında para cezasına mahkum edilme kararının ortadan kalkıp kalmayacağı konusu önemlidir. Yargıtayın yerleşmiş kararlarında, davadan feragat edilmesi halinde şikayetçinin ihale bedelinin %10 oranında para cezasına mahkum edilmesinin isabetsiz olduğu belirtilmiştir.
İhalenin Feshi Davası Ne Kadar Sürer?
Her mahkemenin iş yoğunluğu, dava dosyasının konusu, delilerin toplanması, yargılama aşaması esnasında adli tatile girmesi gibi durumlar dava sürecini etkilemektedir. Bu nedenle kesin ve net bir süre verilememektedir. Ancak işlemler belli bir süreye tabi tutulduğundan yaklaşık ne kadar süreceği belirlenebilecektir.
Öncelikle ihalenin yapıldığı günden itibaren 7 gün içerisinde ihalenin feshi istenebilecektir. İcra mahkemesi talep tarihinden itibaren 20 gün içerisinde duruşma yapacaktır. Duruşmaya taraflar gelmese dahi hakim icap eden kararı verecektir. Ancak tüm bu durumlar, mahkemenin sürecini kesin olarak belirleyebilecek ölçütler olmayıp en azından ne kadar süreceğine dair yaklaşık bir süre belirlemesini sağlamaktadır.
İhalenin Feshi Davasının Reddi Kesinleşme
İhalenin feshi davası reddedilirse, mahkeme tarafından neye karar verileceği İİK (İcra İflas Kanunu)’nin 134. maddesinin ikinci fıkrasında, reddine karar verilmesi halinde icra mahkemesi davacıyı ihale bedelinin %10 oranında para cezasına mahkum edecektir.
Dilekçe Örneği
İSTANBUL ( ). İCRA HUKUK MAHKEMESİNE
İCRA DOSYA NO: İstanbul … İcra Müdürlüğü …/… Esas
ŞİKAYETÇİ : Ad Soyad (TC Kimlik No: …)
Adres
VEKİLİ : Av. Ad Soyad
Adres
DAVALI : Ad Soyad (TC. Kimlik No: …)
Adres
KONU : İhalenin feshi taleplidir.
AÇIKLAMALAR:
1-) … İli, … İlçesi, … Ada, … Parsel nolu tapuya kayıtlı olan arsa, müvekkilin … İcra Müdürlüğünün …/… Esas sayılı icra dosyası üzerinden satışı gerçekleşmiştir. Taşınmazın satışından dosya borcu mahsup edilmiştir. Ancak icra takibinde ihale usul ve yasaya aykırı olduğundan iptali gerekmektedir.
2-) Satış ilanı Türkiye çapındaki tirajı yüksek bir gazetede yapılması gerekmektedir. Ancak gazete ilanı yapılmamıştır. Gazete ilanının yapılmaması, İİK madde 114’e göre ihalenin feshi nedenlerindendir. Gazete ilanı yapılmadığından ihaleye az katılım olmuştur. Tüm bunlara rağmen ihale tamamlanmıştır.
Belirtilen nedenlerle ihale feshini sağlamak amacıyla mahkemenize başvurma zorunluluğu hasıl olmuştur.
HUKUKİ NEDENLER: İİK ve ilgili her türlü mevzuat.
HUKUKİ DELİLLER: İstanbul ( ). İcra Müdürlüğü dosyası ve ilgili her türlü yasal delil.
SONUÇ ve İSTEM: Yukarıda açıklanan ve gerekçelendirilen nedenlerle, davanın kabulü ile icra dosyası üzerinden gerçekleştirilen taşınmazın ihalesinin iptali ile feshine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesi yönünde hüküm verilmesini vekaleten talep ederim.
Şikayetçi Vekili
Av. Ad Soyad
İmza
İhalenin Feshi Sebepleri Yargıtay Kararları
İcradan Ev Aldım İhaleyi Fesih Davası Açtılar
Şikayetçi ipotek maliki şikayet yoluyla mahkemeye başvurmuş, mahkeme tarafından istemin reddine hüküm verilerek aleyhine para cezasına hükmedilmiştir. Verilen karara karşılık istinaf başvurusunda bulunulmuş, kamu düzeni gereği incelemede bulunarak açık artırma ilan metninin bir nüshasının … İcra Dairesine ait özel ilan panosuna asılmasına karar verildiği, ancak dosya içerisinde icra dosyası içerisinde ilan metninin asıldığına dair tutanak bulunmadığı gerekçesiyle şikayetin kabulüne hüküm verilmiştir.
İhale alıcısı ve alacaklı tarafından Bölge Adliye Mahkemesi tarafından verilen karara temyiz başvurusunda bulunulmuştur.
Temyiz mercii dosya incelemesinde, istinaf mahkemesinin belirtmiş olduğu nedenlere dayanarak ret kararı vermesini doğru bulmamıştır. Temyiz itirazları yerinde bulunarak kabulü yönünde karar verilmiştir. (Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2019/14438 Esas, 2020/829 Karar)
İhalenin Feshi Karar Düzeltme
Şikayetçinin açmış olduğu davanın reddine ilişkin ilam verilmiş, bunun üzerine şikayetçi tarafından Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yoluna başvurulmuştur. Mahkeme tarafından istinaf başvurusunun esastan reddine yönünde hüküm verilmiş, karara karşılık temyiz başvurusunda bulunulmuştur. Yargıtay tarafından bölge adliye mahkemesinin kararına ilişkin onama yönünde karar vermiştir. Bu kez şikayetçi tarafından onama kararının kaldırılması talebiyle karar dilekçe verilmiştir.
İncelemede, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 3. Maddesine göre karar düzeltme yolunun 1086 Sayılı HUMK ile düzenlenen kanun yolu olduğu ve Bölge Adliye Mahkemelerinin göreve başlaması ile yürürlükten kalktığı belirtilmiştir. Bölge Adliye Mahkemelerince verilmiş ve temyiz mercii tarafından onanan kararlar şekli anlamda kesinleşmiş olduğundan, karar düzeltmeye tabi olamayacağını belirterek ve reddederek şikayetçi vekilinin temyiz talebini kötü niyetle yapması nedeniyle takdiren 3.000 TL disiplin para cezası ile cezalandırılmasına karar verilmiştir. (Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2018/9777 Esas, 2019/460 Karar)
