YARGILAMANIN YENİLENMESİ

Genel Olarak

Yargılamanın yenilenmesi, kesinleşmiş hükümlerdeki hukuka aykırılıkları ortadan kaldırmak için başvurulabilecek olan olağanüstü bir yasa yoludur.

Yargılamanın yenilemesi yoluyla hükümlerdeki maddi soruna ilişkin fiili yanılgıların giderilmesi amaçlanmaktadır.

Yargılamanın yenilenmesi yoluna başvurulabilecek kararlar KESİN HÜKÜM niteliği kazanmış kararlardır.

Hükmün infaz edilmiş olması veya hükümlünün ölümü, yargılamanın yenilenmesi istemine engel olmaz.

Yargılamanın yenilenmesi yolunun işlerlik kazanabilmesi için mutlaka istek gerekir.

Başka bir anlatımla mahkeme resen yargılamanın yenilenmesi yoluna gidemez.

Yargılamanın yenilenmesini; savcı, hükümlü, hükümlü ölmüşse eşi, altsoyu ile üstsoyu ve kardeşleri isteyebilir. Bu kişilerin yokluğu durumunda Adalet Bakanı da yargılamanın yenilenmesi isteminde bulunabilir.

Hükümlü kendi lehine yargılamanın yenilenmesi yoluna başvurabilir ancak kendi aleyhine yargılamanın yenilenmesi yoluna başvuramaz.

Beraat eden sanık kendi lehine de aleyhine de yargılamanın yenilenmesi yoluna başvuramaz.

Yargılamanın yenilenmesi istemi hükmün infazını ertelemez. Ancak mahkeme, infazın geri bırakılmasına veya durdurulmasına karar verebilir.

Başvuru Nedenleri

Yargılamanın yenilenmesi nedenleri, lehe ve aleyhe nedenler olmak üzere ikiye ayrılır.

Hükümlü Lehine Olan Nedenler

Kesinleşen bir hükümle sonuçlanmış bir dava, aşağıda yazılı durumlarda hükümlü lehine olarak yargılamanın yenilenmesi yoluyla tekrar görülür.

*Duruşmada kullanılan ve hükmü etkileyen bir belgenin sahteliğinin anlaşılması

*Yemin verilerek dinlenmiş olan bir tanık veya bilirkişinin hükmü etkileyecek biçimde hükümlü aleyhine kasıt veya ihmal ile gerçek dışı tanıklıkta bulunduğu veya oy verdiğinin anlaşılması

*Hükme katılmış olan yargıçlardan birinin, hükümlünün neden olduğu kusur dışında, aleyhine ceza kovuşturmasını veya bir ceza ile mahkumiyetini gerektirecek biçimde görevlerini yapmada kusur etmiş olması

Yargılamanın yenilenmesi nedeninin işlerlik kazanabilmesi için yargıcın bir görev suçu işlemiş olması gerekir. Yargıcın işlediği salt disiplin suçları bu kapsamda sayılmamaktadır. Yargıç tarafından işlenen suçun hükmü etkilemesi aranmamaktadır. Yasada yargıcın kusuruna hükümlünün neden olmaması gerektiği de açıkça ifade edildiğinden yargılamanın bu nedenle lehe yenilenebilmesi için suça bizzat hükümlü tarafından neden olunması gerekir

*Ceza hükmü hukuk mahkemesinin bir hükmüne dayandırılmış olup da bu hükmün kesinleşmiş diğer bir hüküm ile ortadan kaldırılması

*Yeni olaylar veya yeni kanıtlar ortaya konulup da bunlar yalnız başına veya önceden sunulan kanıtlarla birlikte göz önüne alındıklarında sanığın beraatını veya daha hafif bir cezayı içeren yasa hükmünün uygulanması ile mahkum edilmesini gerektirecek nitelikte olması

Hükmü veren mahkemeye bildirilmemesi nedeniyle hükümde dikkate alınmayan her olay ve kanıt, mahkum tarafından bilinip bilinmemesi önemli olmaksızın yeni kabul edilir.

Olay ya da kanıtın yeni sayılabilmesi için kesin hükümden sonra gerçekleşmiş veya ortaya çıkmış olması gerekmez. Bu bakımdan, kesin hükümden önce gerçekleşen veya ortaya çıkan, ancak mahkemece bilinmeyen, incelenmeyen, yargılama konusu yapılmayan, dikkate alınmayan ya da değerlendirilmeyen kanıt veya olaylar, yeni kanıt veya olay kapsamında değerlendirilir. Daha önceden mahkemeye bildirilen ancak mahkeme tarafından inandırıcı bulunmadığı için hükme esas alınmayan kanıt ve olgular yeni sayılmaz.

*Ceza hükmünün, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin veya eki protokollerinin ihlali suretiyle verildiğinin ve hükmün bu aykırılığa dayandığının Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kesinleşmiş kararıyla saptanmış olması

Bu durumda yargılamanın yenilenmesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararının kesinleştiği tarihten itibaren 1 yıl içinde istenebilir.

Sanık veya Hükümlünün Aleyhine Olan Nedenler

Kesinleşen bir hükümle sonuçlanmış olan bir dava aşağıda yazılı durumlarda sanık veya hükümlünün aleyhine olarak yargılamanın yenilenmesi ile tekrar görülür.

*Duruşmada sanığın veya hükümlünün lehine ileri sürülen ve hükme etkili olan bir belgenin sahteliğinin anlaşılması

*Hükme katılmış olan yargıçlardan birinin, aleyhine ceza kovuşturmasını veya bir ceza ile mahkumiyetini gerektirecek nitelikte olarak görevlerini yapmada sanık veya hükümlü lehine kusur etmiş olması

*Sanığın beraat ettikten sonra suçla ilgili güvenilebilir nitelikte ikrarda bulunması

Yasanın aynı maddesinde yer almış sınır içinde olmak üzere cezanın değiştirilmesi amacıyla yargılamanın yenilenmesi kabul edilemez.

Hatanın giderilebilmesini sağlayacak başka bir yol varsa yargılamanın yenilenmesi yoluna gidilemez.

Yargılamanın Yenilenmesi Süresi

Yargılamanın hükümlü lehine yenilenmesinde herhangi bir süre aranmaz. Mahkumiyetten sonra ne kadar süre geçerse geçsin muhakemenin yenilenmesi istenebilir.