Kişinin Hatırasına Hakaret
Hakaret fiilinin cezalandırılmasıyla korunan hukuki değer, kişilerin şeref, haysiyet ve namusu, toplum içindeki itibarı, diğer fertler nezdindeki saygınlığı olup, bu suçun oluşabilmesi için, davranışın kişiyi küçük düşürmeye matuf olarak gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Somut bir fiil ya da olgu isnat etmek veya sövmek şeklindeki seçimlik hareketlerden biri ile gerçekleştirilen eylem, bireyin onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte ise hakaret suçu oluşacaktır.
Bir hareketin tahkir edici olup olmadığı, zamana, yere ve duruma göre değişebilmektedir. Kişilere yönelik her türlü ağır eleştiri veya rahatsız edici sözlerin hakaret suçu bağlamında değerlendirilmemesi, sözlerin açıkça, onur, şeref ve saygınlığı rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnadını veya sövmek fiilini oluşturması gerekmektedir. Aleniyet unsurunun gerçekleşmesi için ise, olay yerinde başkalarının bulunması yeterli olmayıp, hakaretin belirlenemeyen sayıda kişi tarafından görülme, duyulma ve algılanabilme olasılığının bulunması, herhangi bir sınırlama olmaksızın herkese açık olan yerlerde işlenmesi gerekmektedir.
Hakaret suçu hayatta bulunan kişilere karşı işlenebilir. Ölen bir kişinin ise, ancak hatırasına hakaretten ve saygısızlıktan söz edilebilir.
5237 sayılı TCK’nın “hakaret” başlıklı 125. maddesinde;
“Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilât ederek işlenmesi gerekir.” hükmü yer almaktadır.
Aynı Kanun'un 130. maddesinde ise;
"(1) Bir kimsenin öldükten sonra hatırasına en az üç kişiyle ihtilat ederek hakaret eden kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Ceza, hakaretin alenen işlenmesi halinde, altıda biri oranında artırılır.
(2) Bir ölünün kısmen veya tamamen ceset veya kemiklerini alan veya ceset veya kemikler hakkında tahkir edici fiillerde bulunan kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır." hükümlerine yer verilmiştir.
Suçun soruşturulması şikayete tabidir. Hakaret suçunda,
Mağdur, şikayet etmeden önce ölürse, veya suç ölmüş olan kişinin hatırasına karşı işlenmiş ise; ölenin ikinci dereceye kadar üstsoy ve altsoyu, eş veya kardeşleri tarafından şikayette bulunulabilir. Görevli mahkeme ise, Asliye Ceza Mahkemesi'dir.
Kişinin Hatırasına Hakaret Yargıtay Kararları
"İncelenen somut olayda; olay günü sanığın, müteveffa ...'yü kastederek sosyal paylaşım sitesinde yazdığı “hakkımı helal etmiyorum, özgür körükçü sırf siyaset devreye girdi diye D4 belgemi vermemiştin Allah affetmesin seni", "yaktığın çırada kavrul İnşallah" ve "takdir ilahiden kaçış yok er veya geç hepimiz nasibimizi alacağız ama kötü bir şekilde, ama iyi bir şekilde. Sen benim ayağımın altını kazanları tez zamanda yak yarabbim” şeklinde ve kaba hitap tarzı niteliğindeki sözlerinin, onur, şeref ve saygınlığı rencide edici boyutta olmaması nedeniyle hakaret suçunun unsurlarının oluşmadığı gözetilmeden, mahkumiyet kararı verilmesi, hukuka aykırı görülmüştür." (18. Ceza Dairesi 2018/3618 E., 2019/590 K.)
"somut olayda, sanık ...'ın, Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK'ün ölüm yıldönümü olan 10/11/2014 tarihinde sosyal paylaşım sitesinden, iskele üzerinde sıva yapan inşaat işçilerinin ellerindeki mala ile selam verdikleri fotoğrafı paylaşarak, üzerine “Saat 09:05:))), kat 4 yer iskele ataputa saygıda kusur yok," “Bugün Atatürk'ü Anma Günü, ben de seni anıyorum, iyi ki yoksun Atatürk" ile “BU TİRANI özlediğimizi kim söyledi, iyi ki yoksun" şeklinde yazılı ve görsel paylaşımlarda bulunduğu anlaşılmakla, sanığın "ataput ve tiran" şeklindeki sözlerinin açıkça hakaret niteliği taşıdığı ve suç oluşturan ifadelerin düşünce özgürlüğü kapsamında değerlendirilmemesi gerektiği gözetilmeden, sanığın mahkumiyeti yerine beraatine karar verilmesi" BOZMAYI GEREKTİRMİŞTİR. (11. Ceza Dairesi 2019/4869 E., 2019/8859 K.)
"Sanığın ... isimli internet sitesinden “Anıtkabir yıkılmalıdır destek veren gelsin” şeklinde paylaşımda bulunarak Atatürk’ün hatırasına alenen hakaret etme suçunu işlediğinin iddia olunduğu somut olayda; sanığın yazıyı kendisinin yazdıgını fakat Atatürk’e hakaret etmediğini onu korumaya çalıştığını savunması karşısısında mahkeme bu sözün sanığın düşüncesini içeren bir görüş olduğunu suç işleme kastının olmadığını belirterek beraat kararı vermiş ise de; söz konusu sözün Atatürk’ün hatırasına alenen hakaret niteliğinde olduğu ve sanığın atılı suçuda ikrar etmiş olduğu anlaşılmakla sanığın mahkumiyetine karar verilmesi gerekirken isabetsiz gerekçeyle yazılı şekilde beraat kararı verilmiş olması" BOZMAYI GEREKTİRMİŞTİR. (21. Ceza Dairesi 2016/9664 E., 2016/7769 K.)
"Sanığın bir sınır uyuşmazlığı nedeniyle çıkan tartışmada yeğeni olan katılan M.. K..'e söylediği “Sen orospu çocuğusun, senin annen kırk kocalı, senin baban F.. değil, senin asıl baban H..'dir” biçimindeki sözler, katılan M.. K..'in onur şeref ve saygınlığını rencide edici nitelikte olduğu gibi, katılan M.. K..'in annesi ve katılan F.. K..'in eşi olan ölü E.. K..'in hatırasına hakaret niteliğindedir. Bu eylem TCK'nın 125/1. ve 130/1. maddelerine uymaktadır." (4. Ceza Dairesi 2013/39895 E., 2014/35289 K.)
"31 Mart 2015 tarihinde, Cumhuriyet Savcısı .....’ın İstanbul Adliyesinde terör örgütü mensupları tarafından şehit edilmesinin ardından, kendisine ait sosyal medya hesabından: “Devletinizin savcısını sinkaf edeyim!” şeklinde aleni bir paylaşım yapan sanığın eyleminin, TCK’nın 130/1. maddesinde düzenlenen, kişinin hatırasına hakaret suçunu oluşturduğu gözetilmeden, suç vasfında yanılgıya düşülerek kamu görevlisine hakaret suçundan hüküm kurulması" BOZMAYI GEREKTİMİŞTİR. (18. Ceza Dairesi 2019/6702 E., 2020/1581 K.)
