Malpraktis Hukuku, sağlık hizmeti sunan kişi veya kuruluşların hatalı, ihmalci veya yetersiz davranışları sonucunda hastaların uğradığı zararların tazmini ve sorumlulukların belirlenmesi ile ilgilenen bir hukuk dalıdır. Malpraktis, Türk Dil Kurumu’na göre “tıbbi uygulama hatası” anlamına gelmektedir1. Malpraktis davaları sağlık hukukunun alt dalı olan tıp hukukunun alanına girmektedir2.

Malpraktis davalarında dikkate alınması gereken temel kavramlar şunlardır:

    Kişisel veri: Kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgidir. Örneğin ad, soyad, TC kimlik numarası, sağlık bilgileri gibi3.
    Kişisel verilerin korunması: Kişisel verilerin işlenmesinde başta özel hayatın gizliliği olmak üzere kişilerin temel hak ve özgürlüklerini korumak ve kişisel verileri işleyen gerçek ve tüzel kişilerin yükümlülükleri ile uyacakları usul ve esasları belirlemek amacıyla 7 Nisan 2016 tarihinde yürürlüğe giren 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) ile düzenlenmiştir3.
    Kişisel verilerin işlenmesi: Kişisel verilerin tamamen veya kısmen otomatik olan ya da herhangi bir veri kayıt sisteminin parçası olmak kaydıyla otomatik olmayan yollarla elde edilmesi, kaydedilmesi, depolanması, muhafaza edilmesi, değiştirilmesi, yeniden düzenlenmesi, açıklanması, aktarılması, devralınması, elde edilebilir hâle getirilmesi, sınıflandırılması ya da kullanılmasının engellenmesi gibi veriler üzerinde gerçekleştirilen her türlü işlemdir3.
    Veri sorumlusu: Kişisel verilerin işleme amaçlarını ve vasıtalarını belirleyen, veri kayıt sisteminin kurulmasından ve yönetilmesinden sorumlu olan gerçek veya tüzel kişidir. Örneğin sağlık kuruluşu veya hekim veri sorumlusu olabilir3.
    Veri işleyen: Veri sorumlusunun verdiği yetkiye dayanarak onun adına kişisel verileri işleyen gerçek veya tüzel kişidir. Örneğin sağlık kuruluşunda çalışan hemşire veya laborant veri işleyen olabilir3.
    Veri sahibi: Kişisel verisi işlenen gerçek kişiye denir. Örneğin hasta veri sahibidir3.
    Aydınlatma yükümlülüğü: Veri sorumlusunun, kişisel verilerini topladığı ilgili kişiye; kimliği, kişisel verilerin hangi amaçla işleneceği, işlenen kişisel verilerin kimlere ve hangi amaçla aktarılabileceği, kişisel veri toplamanın yöntemi ve hukuki sebebi ile ilgili kişinin kanunda sayılan haklarını açıklayarak bilgilendirmesi yükümlülüğüdür3.
    Rıza: Belirli bir konuya ilişkin, bilgilendirilmeye dayanan ve özgür iradeyle açıklanan onaydır. Rızanın geçerli olabilmesi için aydınlatma yükümlülüğünün yerine getirilmiş olması gerekir3.
    Aydınlatılmış rıza: Hasta veya yakınının tedaviye ilişkin olarak hekim tarafından bilgilendirildikten sonra tedaviyi kabul ettiğini beyan etmesidir. Aydınlatma; hastalığın tanısı, tedavinin gerekliliği ve yararı, tedavi yöntemleri ve alternatifleri, tedavinin riskleri ve komplikasyonları, tedavinin başarı şansı ve maliyetleri gibi konuları kapsamalıdır4.
    Tıbbi müdahale: Hasta veya yakınının aydınlatılmış rızası alındıktan sonra hekim tarafından hastalığın teşhis veya tedavisi amacıyla yapılan her türlü eylemdir. Tıbbi müdahale; ilaç tedavisi, cerrahi operasyon, tanısal testler gibi çeşitli şekillerde olabilir4.
    Tıbbi standart: Tıp biliminin ulaştığı güncel bilgi ve teknoloji düzeyine göre hastaya uygulanması gereken en uygun tanı ve tedavi yöntemleridir. Tıbbi standartlar; meslek kuruluşları tarafından yayınlanan kılavuzlar, ulusal ve uluslararası literatürler, uzman görüşleri gibi kaynaklara dayanır5.
    Malpraktis: Sağlık çalışanının ya da organizasyonun ihmali, yetersizliği veyahut standartlara aykırı müdahaleden kaynaklanan, hastanın zarar görmesine yol açan her türlü sonuçtur1. Malpraktis; hatalı teşhis veya tedavi, eksik bakım veya tedavi, yanlış ilaç veya dozaj uygulaması gibi örneklerle ortaya çıkabilir.
    Malpraktis davası: Hastanın malpraktis sonucu uğradığı zararların tazmini için açtığı davadır. Malpraktis davası; maddi ve manevi tazminat davası olarak iki şekilde açılabilir. Maddi tazminat davası; hastanın malpraktis nedeniyle katlandığı masrafların (tedavi giderleri, gelir kaybı vb.) karşılanmasını istediği davadır. Manevi tazminat davası; hastanın malpraktis nedeniyle yaşadığı acının (fiziksel veya ruhsal ızdırabın) karşılanmasını istediği davadır6.

Malpraktis davalarında davalının sorumluluğunu belirlemek için kusur unsurunun varlığı aranmaktadır. Kusur; davalının özen yükümlülüğünü ihlal etmesidir. Özen yükümlülüğünün ihlali ise davalının tecrübeli bir uzman hekim standardına göre hareket etmemesidir. Davalının kusurlu olduğunu ispat etmek ise davacının görevidir.

Malpraktis davalarında davalının sorumluluğunu belirlemek için ayrıca zarar unsurunun varlığı da aranmaktadır. Zarar; hastanın malpraktis nedeniyle yaşadığı maddi veya manevi kaybını ifade eder. Zararın varlığı da davacının ispat etmesi gereken bir unsurdur.