Bankacılık Hukuku, banka işletmesi ile bu işletmenin hukuki ilişkilerini konu alan hukuk dalıdır1. Bankacılık Hukuku, finansal piyasalarda güven ve istikrarın sağlanmasına, kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışmasına, tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerinin korunmasına ilişkin usul ve esasları düzenler2. Bankacılık Hukuku, Finans Hukuku ile birbirini tamamlamaktadır1.

Bankacılık Hukuku’nun temel kaynağı 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’dur. Bu kanun 1 Kasım 2005 tarihinde yürürlüğe girmiş ve bankaların kuruluşu, faaliyetleri, denetimi, tasfiyesi ve sorumlulukları ile ilgili hükümler içermiştir2. Ayrıca 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ve ilgili yönetmelikler de Bankacılık Hukuku’na ilişkin düzenlemeler içermektedir2.

Bankacılık Hukuku’nun işlevleri şunlardır:

    Bankaların kuruluşu, faaliyetleri, denetimi ve tasfiyesi ile ilgili usul ve esasları belirlemek.
    Bankaların yükümlülüklerini ve yetkilerini sınırlamak ve dengelemek.
    Bankaların mali yapısını güçlendirmek ve sermaye yeterliliğini sağlamak.
    Bankaların risk yönetimini geliştirmek ve finansal istikrarı korumak.
    Bankaların müşterileri ile olan ilişkilerini düzenlemek ve tarafların haklarını korumak.
    Bankalar arası ilişkileri düzenlemek ve rekabeti teşvik etmek.
    Bankaların uluslararası standartlara uyumunu sağlamak ve uluslararası işbirliğini artırmak.

Bankacılık Hukuku’nun alt dalları şunlardır:

    Mevduat bankacılığı hukuku: Mevduat bankalarının kendi nam ve hesabına mevduat kabul etmek ve kredi kullandırmak esas olmak üzere faaliyet gösteren kuruluşlar olduğunu belirten hukuk dalıdır. Mevduat bankalarının kuruluşu, faaliyetleri, denetimi, tasfiyesi, mevduat sigortası, kredi kartları, çekler gibi konular bu dalda incelenir2.
    Katılım bankacılığı hukuku: Katılım bankalarının özel cari ve katılma hesapları yoluyla fon toplamak ve kredi kullandırmak esas olmak üzere faaliyet gösteren kuruluşlar olduğunu belirten hukuk dalıdır. Katılım bankalarının kuruluşu, faaliyetleri, denetimi, tasfiyesi, katılma hesapları sigortası, katılma hesapları sözleşmesi gibi konular bu dalda incelenir2.
    Kalkınma ve yatırım bankacılığı hukuku: Kalkınma ve yatırım bankalarının mevduat veya katılım fonu kabul etme dışında; kredi kullandırmak esas olmak üzere faaliyet gösteren veya özel kanunlarla kendilerine verilen görevleri yerine getiren kuruluşlar olduğunu belirten hukuk dalıdır. Kalkınma ve yatırım bankalarının kuruluşu, faaliyetleri, denetimi, tasfiyesi gibi konular bu dalda incelenir2.
    Finansal holding şirketleri hukuku: Finansal holding şirketlerinin içlerinden en az bir tanesi bir kredi kuruluşu olmak şartıyla bağlı ortaklıklarının tümü veya çoğunluğu kredi kuruluşu veya finansal kuruluş olan şirketler olduğunu belirten hukuk dalıdır. Finansal holding şirketlerinin kuruluşu, faaliyetleri, denetimi, tasfiyesi gibi konular bu dalda incelenir2.

Bankacılık Hukuku’nda dikkate alınması gereken temel kavramlar şunlardır:

    Banka: Bu Kanuna göre kendi nam ve hesabına mevduat kabul etmek veya özel cari hesap veya katılma hesabı açmak suretiyle fon toplamak veya kredi kullandırmak esas olmak üzere faaliyet gösteren kuruluşlar ile yurt dışında kurulu bu nitelikteki kuruluşların Türkiye’deki şubeleridir2.
    Banka kartı: Bir mevduat hesabına bağlı olarak düzenlenen karttır. Kart sahibine nakit çekme veya para yatırma işlemleri yapabilme imkanı verir2.
    Kredi kartı: Bir kredi hesabına bağlı olarak düzenlenen karttır. Kart sahibine mal veya hizmet alımında veya nakit çekiminde borçlanabilme imkanı verir2.
    Çek: Çek kanununa göre düzenlenen bir senettir. Çeki düzenleyenin (keşidecinin) çek hesabının bulunduğu bankaya (muhatap) hitaben yazdığı emirdir. Çeki alan kişi (lehdar) bu emre dayanarak muhattaptan ödeme talep edebilir2.
    Senet: Borcun ödenmesini sağlamak amacıyla borçlu tarafından alacaklıya verilen yazılı bir belgedir. Senetler; poliçe, bono ve emre muharrer senet olarak çeşitlendirilebilir3.
    Kredi: Bankanın müşterisine belli bir süre için belli bir miktar para vermesidir. Kredinin geri ödenmesi için faiz alınır3.
    Mevduat: Müşterinin bankaya emanet ettiği paradır. Mevduat karşılığında banka müşterisine faiz öder3.
    Katılma hesabı: Müşterinin katılım bankasına emanet ettiği paradır. Katılma hesabı kar-zarar ortaklığı esasına göre işletilir. Katılma hesabının getirisi kar payı olarak adlandırılır3.
    Reeskont: Merkez Bankası’nın ticari bankalara açtığı kredidir. Reeskont kredisi karşılığında ticari bankalar Merkez Bankası’na senet devreder3.